Hemodiyaliz ve Damaryolu
Kronik böbrek yetmezliği tedavisinde, günümüzde kullanılan en yaygın tedavi şekli hemodiyaliz olup, yirminci yüzyılın en önemli tıbbi gelişmelerinden birisidir. Hemodiyaliz tedavisinin uygulanabilmesi için, gerekli kanın makinaya teminini sağlayan sistemlere, damaryolu adı verilmektedir. Hemodiyalizdeki gelişmeler, genellikle damaryolu konusundaki ilerlemelere paralel olmuştur. Damaryolu günümüzde diyalizin anahtarı olarak görülmektedir.
Hemodiyaliz hasta sayısının artmasındaki en önemli faktörlerden biri; damaryolu operasyonlarında oluşan tecrübe ile diyaliz hastalarının yıllarca yaşama şansına ulaşmasıdır. Çünkü damaryolu sağlanamayan hastalar, kısa süre sonra hayatlarını kaybetmektedir.
Hemodiyaliz ve damar cerrahisindeki gelişmeler ile diyaliz amaçlı damaryolu (fistül, greft ve katater) operasyonları, dünyada en sı
k uygulanan damar cerrahisi operasyonları olmuştur. Bu operasyonlar diyaliz hastaları için o kadar önemlidir ki “damaryolu hastayı hayata bağlayan köprüdür”ve “damaryolu eşittir hayatyolu” benzetmeleri kullanılmaktadır. İdeal bir damaryolu ;
Cerrah ve hasta için oluşturulması kolay olmalıdır.
Acil durum için kullanılacak ise hemen kullanıma hazır olmalıdır.
Kronik kullanımda ise tekrarlayan kullanımlara izin vermelidir.
Uzun süre sorunsuz kullanılabilmelidir.
Kanülasyonu kolay ve güvenli olmalıdır.
Diyaliz için yeterli kan akımını sağlamalıdır. Etkili diyaliz için dakikada, 350-400 ml kan akımına ihtiyaç vardır. Bu miktarın altındaki
akım değerleri yetersiz diyalize yol açar.
Hastanın günlük yaşam fonksiyonlarını kısıtlamamalıdır.
Kozmetik sorun oluşturmamalıdır.
Komplikasyon oranı düşük ve ciddiyeti kabul edilebilir olmalıdır.
Ekonomik maliyeti düşük olmalıdır.
Hastanın hemodiyalizle ne kadar süre yaşayabileceğinin cevabı damaryollarının kullanılabildiği süredir. Önemli sayıda hasta, yeterli diyaliz yapılamaması, damaryolu temin edilmesindeki imkansızlıklara bağlı diyalize alınamama ve damaryolu komplikasyonları sebepleri ile hayatlarını kaybetmektedir. Bu sebeplerle sorunsuz bir damaryolu, hemodiyaliz hastaları için yaşam kalitesi ve uzun yaşam süresi için önkoşuldur.
Op. Dr. Mesut Kösem
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
